پژوهشی جدید درباره ستاره‌شناسی
تاریخ انتشار: ۱۳ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۵۲۹۲۰
دکتر حنیف قلندری و دکتر حسن امینی، دو استادیار پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران، در مقاله اخیرشان به رساله‌ای در نجوم دورۀ اسلامی پرداختند.
خبرگزاری برنا؛ مقاله دکتر حنیف قلندری و دکتر حسن امینی، اعضای هیأت علمی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران با عنوان «جدول ستارگان خرقی: یک جدول ستارگان از نجوم دورۀ اسلامی» منتشر شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گفته دکتر قلندری، آثار نجومی دورۀ اسلامی شامل دو دسته نجوم نظری و نجوم عملی می‌شوند. نجوم نظری به الگوهای حرکت اجرام آسمانی و برهان‌های هندسی مربوط به آن می‌پردازد و مهم‌ترین آثار نجوم عملی جدول‌های نجومی هستند که در دورۀ اسلامی، آنها را «زیج» می‌نامیدند. یکی از جدول‌های اصلی زیج‌ها جدول ستارگان است که در آن اسامی ستارگان و مختصات دایره‌البروجی و میزان درخشندگی آنها نوشته می‌شده است.
استادیار پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران در توضیح ویژگی‌های علم نجوم دورۀ اسلامی می‌گوید: وقتی از ستارگان در نجوم پیش از تلسکوپ صحبت می‌کنیم، منظور ستارگانی است که در آسمان شب به چشم می‌آمدند. از نظر منجمان گذشته تعداد ستارگانی که به چشم می‌آید قابل شمارش بوده است. ایشان ستارگان را در ۴۸ صورت فلکی دسته‌بندی می‌کردند و تعداد آنها را ۱۰۲۲ ستاره در نظر می‌گرفتند.
این پژوهشگر تاریخ علم در جهان اسلام می‌افزاید: علاوه بر زیج‌ها، برخی کتاب‌های هیئت نیز مشتمل بر جداول ستارگان می‌شدند. کتاب‌های هیئت آثار نجومی هستند که در آنها الگوی حرکت اجرام آسمانی و جغرافیای ریاضی، یعنی وضع آسمان در عرض‌های جغرافیایی مختلف توصیف می‌شده است. یکی از مهم‌ترین نمونه‌های آثار جامع هیئت کتاب «منتهی الإدراک فی تقاسیم الأفلاک» نوشتۀ بهاالدین عبدالجبار خرقی است که در سال ۵۲۶ قمری نوشته شده است. این کتاب دربردارنده فصل مفصلی دربارۀ ستارگان و جدولی حاوی نام ۸۴ ستاره است. در مقاله‌ای که اخیراً به چاپ رسیده است، جدول ستارگان خرقی را با منابع اصلی او یعنی «مَجِسطی» بطلمیوس، «صور الکواکب» عبدالرحمن صوفی و برخی نوشته‌های ابوریحان بیرونی مقایسه کرده‌ایم و مدعایی در بارۀ زمان تنظیم جدول مطرح کرده‌ایم.
جدول ستارگان صورت فلکی دب اصغر در یکی از دست‌نوشته‌های به‌جا مانده از صور الکواکب، نوشتۀ عبدالرحمن صوفی
(کتاب‌خانۀ برلین، مجموعۀ لاندبرگ ۷۱)
صفحه‌ای از جدول ستارگان در یکی از نسخه‌های منتهی الإدراک فی تقاسیم الأفلاک
(کتاب‌خانۀ برلین، شمارۀ ۵۶۶۹، مجموعۀ لاندبرگ ۳۳)
مقاله مشترک دکتر قلندری و دکتر امینی، به تازگی با عنوان “Kharaqī’s Star Catalogue: A Star table from Medieval Arabic Astronomy.” به زبان انگلیسی در نشریه تاریخ علم دانشگاه تهران منتشر شده است. دکتر قلندری پیش از این نیز متن عربی رساله «منتهی الإدراک فی تقاسیم الأفلاک» خرقی را تصحیح و به همراه ترجمه فارسی منتشر کرده است.
انتهای پیام/ آیا این خبر مفید بود؟نتیجه بر اساس رای موافق و رای مخالف
منبع: خبرگزاری برنا
کلیدواژه: ستاره شناسی علم و فناوری نجوم ستاره کیهان علم نجوم دانشگاه تهران جدول ستارگان دورۀ اسلامی تاریخ علم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۵۲۹۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ارتقای فرهنگ و سواد سلامت از اولویت‌های حوزه بهداشت است
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین از قزوین؛ دکتر علیرضا مهرعلیان، رئیس مرکز بهداشت شهید بلندیان شهرستان قزوین به مناسبت هفته سلامت در دیدار با دکتر فاطمه محمدبیگی، مدیرکل کتابخانه عمومی استان قزوین گفت: اگر به سواد سلامت اهمیت داده نشود و جدی گرفته نشود، عوارض متعددی را در حوزه‌های مختلف زندگی برای فرد در پی خواهد داشت.
این مقام مسوول با اذعان به اینکه افزایش ارتقای فرهنگ سلامت در جامعه باعث کاهش هزینه‌های درمان و از بسیاری از بیماری‌ها پیشگیری می‌کند؛ گفت: ارتقای سواد سلامت افراد، باعث می‌شود که فرد، جامعه‌ای ایمن و امید به زندگی بیشتری داشته باشد.
دکتر فاطمه محمدبیگی، مدیرکل نهاد کتابخانه عمومی استان هم ضمن تبریک هفته سلامت و قدردانی از زحمات کادر سلامت، گفت: تلاش برای هم‌افزایی در ارتقای سرانه مطالعه کتاب و آشنایی بیشتر دو حوزه بهداشت و کتابخوانی و استفاده از پتانسیل کتابخانه‌ها به عنوان یک مکان فرهنگی و اجتماعی برای خدمات‌دهی به افراد، بدون هیچ محدودیتی است.
گفتنی است، این نشست به منظور سلامت خانواده و فرهنگ سلامت در اداره کل کتابخانه عمومی قزوین برگزار شد و مقرر شد که با همکاری بین دو حوزه، مسابقه کتابخوانی با موضوع سلامت روان در سامانه مسابقات کتابخوانی برای عموم مردم برگزار شود.
46
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1900612
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»